ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΤΑΜΠΛΟΪΝΤ

Αμερικανικό ταμπλόιντ (American tabloid) του James Ellroy (μτφ. A. Αποστολίδης), Άγρα 2006

Το Αμερικανικό ταμπλόιντ είναι το πρώτο βιβλίο της τριλογίας του Ελρόυ με γενικό τίτλο Αμερικανικός υπόκοσμος. Η υπόθεση εκτυλίσσεται την περίοδο 1958-1963: δύο χρόνια πριν την εκλογή του Τζον Φιτζέραλντ Κέννεντυ στο προεδρικό αξίωμα και μέχρι λίγες στιγμές πριν την δολοφονία του στις 22 Νοεμβρίου 1963 στο Ντάλας του Τέξας.

Η πάλη για εξουσία, η δράση και οι συνωμοσίες της CIΑ και του FBΙ, και οι σχέσεις της Μαφίας με την πολιτική και τα εργατικά συνδικάτα, αποτελούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο τοποθετείται η πλοκή. Όμως, οι πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος δεν είναι ο Τζον και ο Ρόμπερτ Κέννεντυ, ο Τζίμμυ Χόφφα, ο Χάουαρντ Χιούζ, ούτε καν ο Τζέι Έντγκαρ Χούβερ (βλ. παρακάτω) που φαίνεται να είναι αναμεμιγμένος παντού. Ο Ελρόυ εστιάζει το ενδιαφέρον του σε τρεις φανταστικούς χαρακτήρες που παίζουν σημαντικούς παρασκηνιακούς ρόλους σε γεγονότα όπως η εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων και η δολοφονία του Προέδρου.

Ο μειλίχιος Κέμπερ Μπόιντ είναι πράκτορας του FBI που κάνει «εξυπηρετήσεις» στον Τζον Κέννεντυ και ταυτόχρονα δουλεύει για τη CIΑ, τον Ρόμπερτ Κέννεντυ, αλλά και τη  Μαφία. Ο φίλος και συνάδελφος του Μπόιντ, ο ιδεαλιστής Γουόρντ Τζ. Λίτελ, ασχολείται με τηλεφωνικές υποκλοπές και καταλήγει δικηγόρος της Μαφίας. Τέλος, ο βίαιος, σαδιστής, πρώην αστυνομικός του Λος Άντζελες Πιτ Μπόντιουραντ, που προμηθεύει γυναίκες και ναρκωτικά τον μεγιστάνα Χάουαρντ Χιούζ, είναι πληρωμένος δολοφόνος και στρατολογείται από τη CIA.

Οι κεντρικοί χαρακτήρες εμπλέκονται σε πολλές υποθέσεις και υφίστανται πολλές αλλαγές στην προσωπική τους ζωή κατά την  πενταετία που εκτυλίσσεται το Ταμπλόιντ. Ο Ελρόυ χρησιμοποιεί πολλές έξυπνες υποθέσεις στο βιβλίο, σχετικά με τη σχέση του Τζον Κέννεντυ με τη Μέρυλιν Μονρό, τους λόγους που η εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων εξελίχθηκε σε φιάσκο, τις σχέσεις ανάμεσα στους Κέννεντυ, αλλά και τις αιτίες της δολοφονίας του JFK.

Τα ιστορικά γεγονότα αλλά και τα πρόσωπα στα οποία αναφέρεται ο συγγραφέας είναι από τα πιο γνωστά του 20^ου αιώνα και γύρω από αυτά έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις και θεωρίες συνωμοσίας, ενώ έχουν αποτελέσει θέμα πολλών μελετών, αλλά ταυτόχρονα και μυθιστορημάτων, κινηματογραφικών ταινιών και τηλεοπτικών σειρών[1] . Γι’ αυτούς τους λόγους αναφέρουμε εντελώς συνοπτικά τα εξής:

Η εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων (17 Απριλίου 1961) ήταν μια αποτυχημένη επέμβαση μίας παραστρατιωτικής ομάδας Κουβανών αντικαθεστωτικών που είχαν καταφύγει στο Μαϊάμι και είχαν χρηματοδοτηθεί και εκπαιδευτεί από τη CIA. Η επιχείρηση είχε αποφασιστεί από τον προκάτοχο του Τζον Κέννεντυ, Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, με στόχο την ανατροπή της επαναστατικής κυβέρνησης του Φιντέλ Κάστρο. Ο Κέννεντυ, μετά την εκλογή του, ενημερώθηκε για το σχέδιο και έδωσε τη συγκατάθεσή του.  Η εισβολή αποτέλεσε μεγάλο πλήγμα στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, ενίσχυσε τη θέση του Κάστρο και ανάγκασε τον Κέννεντυ να διατάξει εσωτερικές έρευνες.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 ξέσπασε σκάνδαλο στο ισχυρό εργατικό σωματείο των οδηγών φορτηγών «Διεθνής Αδελφότητα των Τίμστερς» («International Brotherhood of Teamsters» ή απλά «Teamsters»), όταν ένα από τα ηγετικά στελέχη του, ο Τζίμμυ Χόφφα (Jimmy Hoffa), συνεργάστηκε με τη Μαφία για να πάρει τη θέση του προέδρου του σωματείου. Η υπόθεση απασχόλησε την επιτροπή Μακλέλαν (McClellan Committee) που συστάθηκε το 1957 για να ερευνήσει θέματα σχετικά με παράνομες σχέσεις μεταξύ εργοδοτών-εργαζομένων, σωματείων κλπ. Μετά την εκλογή του Τζον Κέννεντυ στην προεδρία και την τοποθέτηση του Ρόμπερτ Κέννεντυ στη θέση του υπουργού Δικαιοσύνης, ερευνήθηκαν σε βάθος οι σχέσεις του Χόφφα με το οργανωμένο έγκλημα. Το 1964 καταδικάστηκε για χορήγηση δανείων από το ταμείο συντάξεων του συνδικάτου σε μέλη της Μαφίας και φυλακίστηκε από το 1967 έως το 1971. Το 1975 εξαφανίστηκε μυστηριωδώς, ενώ είχε πει ότι θα συναντούσε δύο από τα ηγετικά στελέχη της Μαφίας, και το 1982 θεωρήθηκε επισήμως νεκρός. Για την εξαφάνισή του διατυπώθηκαν πολλές θεωρίες, αλλά η υπόθεση παραμένει μέχρι σήμερα μυστήριο.

Η δολοφονία του Τζον Κέννεντυ (John Fitzgerald Kennedy) στις 22 Νοεμβρίου 1963 είναι ίσως η πιο πολυσυζητημένη του 20^ου αιώνα και τα ακριβή περιστατικά, οι αιτίες της, αλλά και η ταυτότητα των αληθινών δραστών παραμένουν μετά από 60 σχεδόν χρόνια άγνωστα. Σύμφωνα με την επίσημη άποψη της κυβέρνησης των ΗΠΑ, η οποία έχει αμφισβητηθεί από πολλούς-, αποκλειστικός υπεύθυνος για τη δολοφονία ήταν ο Λη Χάρβεϊ  Όσβαλντ (Lee Harvey Oswald), ο οποίος δύο ημέρες μετά τη σύλληψή του δολοφονήθηκε από τον Τζακ Ρούμπι (Jack Leon Ruby). Οι θεωρίες για το ποιοι κρύβονταν πίσω από τη δολοφονία του Κέννεντυ είναι πολλές και ως πιθανοί οργανωτές αναφέρονται οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, και ιδιαίτερα η  CIA, ακροδεξιοί Κουβανοί εξόριστοι, η Μαφία κ.ά.

Ο Τζέι Έντγκαρ Χούβερ (J. Edgar Hoover) ήταν διευθυντής του FBI από το 1935 (έτος ίδρυσης  του Γραφείου) μέχρι τον θάνατό του το 1972. Ήταν μία ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, καθώς, κατά το τέλος της μακρόχρονης θητείας του, ήρθαν στην επιφάνεια στοιχεία για κατάχρηση εξουσίας. Ο Χούβερ ήταν πανίσχυρος, αφού φαίνεται ότι υπερέβαινε τα όρια των αρμοδιοτήτων του FBI και χρησιμοποιούσε την υπηρεσία για παρενόχληση, συγκέντρωση στοιχείων με παράνομες μεθόδους και «φακέλωμα» πολιτικών αντιπάλων του, αλλά, και για να επηρεάσει με απειλές ακόμη και Προέδρους  των ΗΠΑ.

Ο Χάουαρντ Χιούζ (Howard Robard Hughes Jr.) ήταν ένας δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας, επενδυτής, αεροπλόος και σκηνοθέτης κινηματογράφου, και μία από τις γνωστότερες μορφές της αμερικανικής κοινωνικοοικονομικής ζωής για περισσότερο από μία τριακονταετία. Οι επιχειρηματικές του δραστηριότητες ήταν ευρύτατες, από κινηματογραφικές εταιρείες μέχρι κατασκευή πολεμικών αεροπλάνων κατά τον Β΄ παγκόσμιο Πόλεμο και επενδύσεις σε γη και ακίνητα. Ο Χιούζ έπασχε από βαριάς μορφής ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και πέθανε το 1976 σε ηλικία 71 ετών.

Ο Ελρόυ, στο Αμερικανικό ταμπλόιντ μας προσφέρει με ρεαλισμό και σκληρή γλώσσα μία πειστική και λεπτομερή περιγραφή μιας εποχής τα σκοτεινά μυστικά της οποίας δεν έχουν αποκαλυφθεί πλήρως ακόμη και σήμερα. Πολλά γεγονότα είναι φανταστικά, αλλά σωστά τοποθετημένα στο ιστορικό πλαίσιο, και, όπως συνήθως, χρησιμοποιεί στην αφήγηση αποσπάσματα από ρεπορτάζ εφημερίδων, από αστυνομικά αρχεία και άλλα ντοκουμέντα. Η σύνθετη πλοκή γίνεται όλο και πιο πυκνή, οι ρυθμοί αφήγησης είναι πολύ γρήγοροι ειδικά προς το τέλος, και οι συνωμοσίες και οι ανατροπές συνεχείς.

Όπως σε όλα τα βιβλία του, έτσι και εδώ οι χαρακτήρες περιγράφονται εξαιρετικά:  σχεδόν όλοι οι φανταστικοί, όπως και οι πραγματικοί ήρωες (με την εξαίρεση, ίσως, του Ρόμπερτ Κέννεντυ) παρουσιάζονται αντιπαθείς, με αδυναμίες, πονηροί, άπληστοι, σκληροί, διεστραμμένοι, έτοιμοι να προδώσουν. Ο Τζον Κέννεντυ είναι ένας γυναικάς, αγνώμων απέναντι σε όσους τον θαυμάζουν και τον στηρίζουν. Ο Χούβερ ένας πανίσχυρος, πανταχού παρών παρανοϊκός και ο Χιούζ ένας μεγαλομανής, εθισμένος στα ναρκωτικά.

Το Αμερικανικό ταμπλόιντ χρειάζεται την προσοχή του αναγνώστη και θα τον ανταμείψει γι’ αυτήν. Ένα ιδιαίτερα επιτυχημένο, τολμηρό ιστορικό αστυνομικό μυθιστόρημα, ένα εκρηκτικό θρίλερ επικών διαστάσεων.

[1] Όπως π.χ. οι ταινίες JFK του Όλιβερ Στόουν και J. Edgar του Κλιντ Ίστγουντ, τα βιβλία On the trails of assassins του Jim Garisson, το Not in your lifetime: The defining book on the J.F.K. assassination του Anthony Summers, το 11/22/63 (που πρόσφατα μεταφέρθηκε στην τηλεόραση) του Stephen King κλπ.